-
1 apparatus
1. apparātus, a, um, PAdi. m. Compar. u. Superl. (v. apparo), I) von Pers., wohl gerüstet u. vorbereitet, Plaut. merc. 851. – II) von Sachen, mit allem wohl versehen, wohl ausgestattet, 1) eig.: domus apparatior, Cic.: dah. prächtig, glänzend, herrlich, epulae, Liv.: ludi apparatiores, Liv.: ludi apparatissimi, Cic. – 2) übtr., v. der Rede, allzu gewählt, gesucht, studiert, oratio, Cornif. rhet.: verba, Cornif. rhet.————————2. apparātus, ūs, m. (apparo), I) abstr. = die Zubereitung, Zurüstung, Beschaffung, die Anstalten zu usw., operis, Cic.: sacrificii, Sen.: bes. zum Krieg, curam intendere in belli apparatum, Liv.: belli apparatum discutere, Liv.: urbs ipsa strepebat apparatu belli, Liv.: biduum in apparatu morati, Liv.: Plur., tanti erant in oppido omnium rerum ad bellum apparatus, Caes.: apparatus terrestres maritimique, Liv.: belli apparatus refrigescent, Cic. – II) konkr. = die Zubereitung, Zurüstung, Einrichtung, die Anstalten, der Apparat (= die Werkzeuge, Geräte, Maschinen usw.), A) im allg.: tenuiculus, Cic.: Darei, Möbel, Geschirr, Plin.: argenteus, Plin.: belli, Kriegsvorräte, -apparat, -werkzeuge, Liv. (s. Fabri Liv. 21, 49, 7): u. so apparatum incendere, Nep.: omnis apparatus oppugnandarum urbium, Liv.: plenum esse bellico apparatu, Liv.: v. Menschen, dimissus auxiliorum apparatus, Liv. – Plur., apparatus regii, Liv.: alii belli apparatus, Liv.: sacrorum apparatus disicere, Liv.: oneratus fortunae apparatibus suae, mit den äußern Zutaten seines Gl., Liv. – B) insbes.: 1) eig., die glänzende, prächtige Zurüstung od. Ausstattung, die Pracht, der Glanz, Staat, Prunk (in Geschirren, Kleidern, Speisen usw., der Pomp (bes. bei feierlichen Gelegenheiten), apparatus magnifici, Cic.: regius, Cic.: epularum, ludorum vena-————tionumque, Cic.: magnifici apparatus ludi, Spiele mit großem Gepränge abgehalten, Liv. – 2) übtr., der Prunk, die glänzende Ausstattung der Rede, dixit causam illam... nullo apparatu, pure et dilucide, Cic.: si minorem habent apparatum (sunt enim exilia), Cic.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > apparatus
-
2 apparatus [2]
2. apparātus, ūs, m. (apparo), I) abstr. = die Zubereitung, Zurüstung, Beschaffung, die Anstalten zu usw., operis, Cic.: sacrificii, Sen.: bes. zum Krieg, curam intendere in belli apparatum, Liv.: belli apparatum discutere, Liv.: urbs ipsa strepebat apparatu belli, Liv.: biduum in apparatu morati, Liv.: Plur., tanti erant in oppido omnium rerum ad bellum apparatus, Caes.: apparatus terrestres maritimique, Liv.: belli apparatus refrigescent, Cic. – II) konkr. = die Zubereitung, Zurüstung, Einrichtung, die Anstalten, der Apparat (= die Werkzeuge, Geräte, Maschinen usw.), A) im allg.: tenuiculus, Cic.: Darei, Möbel, Geschirr, Plin.: argenteus, Plin.: belli, Kriegsvorräte, -apparat, -werkzeuge, Liv. (s. Fabri Liv. 21, 49, 7): u. so apparatum incendere, Nep.: omnis apparatus oppugnandarum urbium, Liv.: plenum esse bellico apparatu, Liv.: v. Menschen, dimissus auxiliorum apparatus, Liv. – Plur., apparatus regii, Liv.: alii belli apparatus, Liv.: sacrorum apparatus disicere, Liv.: oneratus fortunae apparatibus suae, mit den äußern Zutaten seines Gl., Liv. – B) insbes.: 1) eig., die glänzende, prächtige Zurüstung od. Ausstattung, die Pracht, der Glanz, Staat, Prunk (in Geschirren, Kleidern, Speisen usw., der Pomp (bes. bei feierlichen Gelegenheiten), apparatus magnifici, Cic.: regius, Cic.: epularum, ludorum venationumque, Cic.: magnifici apparatus ludi, Spiele mit großem Gepränge abgehalten, Liv. – 2) übtr., der Prunk, die glänzende Ausstattung der Rede, dixit causam illam... nullo apparatu, pure et dilucide, Cic.: si minorem habent apparatum (sunt enim exilia), Cic.
-
3 apparatus
1. 2. I.A preparing, providing, preparation, getting ready; abstr. (class.; but, except in Hor. C. 1, 38, 1, scarcely to be found in any poet):II.requiro omnem totius operis designationem atque adparatum,
Cic. N. D. 1, 8, 20:totius belli instrumentum et adparatus,
id. Ac. 2, 1, 3:sacrorum,
id. Rep. 2, 14:operum ac munitionum,
Liv. 21, 7:sacrificii,
Suet. Ner. 56.—More freq.,Meton., a preparation, provision; concr., equipment, apparatus ( instruments, furniture, machines, etc.).A.In gen.:B.in reliquo Darei adparatu,
movables, Plin. 13, 1, 1, § 3; so,argenteus,
id. 22, 23, 47, § 99: apparatus ( military engines) et munitiones, Nep. Eum. 5, 7; Caes. B. C. 3, 41 al.:arma promta ex regio apparatu,
Liv. 5, 5:apparatus oppugnandarum urbium,
id. 34, 33; so id. 25, 14; 26, 47.—Also of men:auxiliorum apparatus,
Liv. 9, 7 al. —Esp., magnificent preparation, splendor, pomp, magnificence, state:magnifici adparatus vitaeque cultus cum elegantiā et copiā,
Cic. Off. 1, 8, 25:omitto festum diem, argento, veste, omni apparatu ornatuque virendo,
id. Vatin. 13; id. Or. 25, 83; id. Fam. 9, 19:regio adparatu accepti, etc.,
id. Rep. 6, 10; so Nep. Paus. 3, 2;so also of the pomp and parade attending public spectacles or other festive celebrations: ludorum venationumque adparatus,
Cic. Off. 2, 16, 55; Liv. 27, 6; Suet. Caes. 10 (cf. apparo). -
4 adparatus
1. 2. I.A preparing, providing, preparation, getting ready; abstr. (class.; but, except in Hor. C. 1, 38, 1, scarcely to be found in any poet):II.requiro omnem totius operis designationem atque adparatum,
Cic. N. D. 1, 8, 20:totius belli instrumentum et adparatus,
id. Ac. 2, 1, 3:sacrorum,
id. Rep. 2, 14:operum ac munitionum,
Liv. 21, 7:sacrificii,
Suet. Ner. 56.—More freq.,Meton., a preparation, provision; concr., equipment, apparatus ( instruments, furniture, machines, etc.).A.In gen.:B.in reliquo Darei adparatu,
movables, Plin. 13, 1, 1, § 3; so,argenteus,
id. 22, 23, 47, § 99: apparatus ( military engines) et munitiones, Nep. Eum. 5, 7; Caes. B. C. 3, 41 al.:arma promta ex regio apparatu,
Liv. 5, 5:apparatus oppugnandarum urbium,
id. 34, 33; so id. 25, 14; 26, 47.—Also of men:auxiliorum apparatus,
Liv. 9, 7 al. —Esp., magnificent preparation, splendor, pomp, magnificence, state:magnifici adparatus vitaeque cultus cum elegantiā et copiā,
Cic. Off. 1, 8, 25:omitto festum diem, argento, veste, omni apparatu ornatuque virendo,
id. Vatin. 13; id. Or. 25, 83; id. Fam. 9, 19:regio adparatu accepti, etc.,
id. Rep. 6, 10; so Nep. Paus. 3, 2;so also of the pomp and parade attending public spectacles or other festive celebrations: ludorum venationumque adparatus,
Cic. Off. 2, 16, 55; Liv. 27, 6; Suet. Caes. 10 (cf. apparo). -
5 magnificus
māgnificus, a, um, Compar. māgnificentior, Superl. māgnificentissimus (magnus u. facio), sich groß zeigend, großartig, I) v. Menschen: a) im Aufwand, im Entfalten des Reichtums großartig, prachtliebend, Nep.: praelauti magnificique (Ggstz. sordidi ac deparci), Suet.: in suppliciis deorum magnifici, domi parci, Sall.: facio me magnificum, zu einem stattlichen Herrn, Plaut.: Rhodiorum civitas magna atque magnifica, großer u. großmächtiger, Sall. – b) durch Taten und Tatenruhm, Ansehen nach außen glänzend, vir factis magnificus, Liv.: uterque editis operibus magnificus, Val. Max. – c) mit Worten u. im Benehmen = hochfahrend, großtuend, sich brüstend (griech. σεμνός), miles, Plaut.: adhortator, Liv.: Iugurtha magnificus ex Auli socordia, Sall.; vgl. Fabri Sall. Iug. 55, 1. – d) von Charakter hochherzig, hochsinnig, animo magnificentior, Iustin.: animo excelso magnificoque, Cic. – II) übtr., v. lebl. u. abstr. Gegenständen: a) übh. großartig, ansehnlich, prächtig, glänzend, villa, Cic.: apparatus, Cic.: cena, Ampel.: vestes, Firm.: funus, Caes. – quantum aut quam magnificum imperium populi Romani sit, Sall.: largitio in (für) publicum magnifica, Tac. – b) durch Taten glänzend, aedilitas, Cic. – c) in Worten und Gedanken = erhaben, pathetisch, magnificum u. magnificentius dicendi genus, Cic. – im üblen Sinne, hoch fahrend, prahlerisch, großtuend, lobhudelnd, verba, Ter.: alia magnifica pro se et illis dolentia, Sall.: edicta in populum pro Vespasiano magnifica, probrosa adversus Vitellium iecerat, Tac.: subst., māgnifica, ōrum, n. = hochfahrende Reden, Sall. – d) dem Charakter nach = herrlich, glänzend, rühmlich, factum, Nep.: res gestae, Sall.: magnificentissimum decretum, Cic. – magnificum illud etiam, m. folg. ut u. Konj., Cic. de div. 2, 5. – pro magnifico accipiebatur m. folg. Infin., wurde für etwas Großes (eine große Ehre gehalten), Tac. ann. 6, 8. – magnificum (est) m. folg. Infin., largiri honores, Auson. grat. act V. 71. p. 28, 13 Schenkl. – e) der Wirkung nach = herrlich, vorzüglich, v. Heilmitteln, laser magnificum in usu et medicamentis, Plin.: myriophyllon magnifici usus ad vulnera, Plin. – / Regelm., aber veralteter Compar. magnificior, nach Fest. 154 (a), 28, u. Superl. magnificissimus, Acc. didasc. fr. b. Prisc. 3, 14. Paul. ex Fest. 151, 7.
-
6 magnificus
māgnificus, a, um, Compar. māgnificentior, Superl. māgnificentissimus (magnus u. facio), sich groß zeigend, großartig, I) v. Menschen: a) im Aufwand, im Entfalten des Reichtums großartig, prachtliebend, Nep.: praelauti magnificique (Ggstz. sordidi ac deparci), Suet.: in suppliciis deorum magnifici, domi parci, Sall.: facio me magnificum, zu einem stattlichen Herrn, Plaut.: Rhodiorum civitas magna atque magnifica, großer u. großmächtiger, Sall. – b) durch Taten und Tatenruhm, Ansehen nach außen glänzend, vir factis magnificus, Liv.: uterque editis operibus magnificus, Val. Max. – c) mit Worten u. im Benehmen = hochfahrend, großtuend, sich brüstend (griech. σεμνός), miles, Plaut.: adhortator, Liv.: Iugurtha magnificus ex Auli socordia, Sall.; vgl. Fabri Sall. Iug. 55, 1. – d) von Charakter hochherzig, hochsinnig, animo magnificentior, Iustin.: animo excelso magnificoque, Cic. – II) übtr., v. lebl. u. abstr. Gegenständen: a) übh. großartig, ansehnlich, prächtig, glänzend, villa, Cic.: apparatus, Cic.: cena, Ampel.: vestes, Firm.: funus, Caes. – quantum aut quam magnificum imperium populi Romani sit, Sall.: largitio in (für) publicum magnifica, Tac. – b) durch Taten glänzend, aedilitas, Cic. – c) in Worten und Gedanken = erhaben, pathetisch, magnificum u. magnificentius dicendi genus, Cic. – im üblen Sinne, hoch-————fahrend, prahlerisch, großtuend, lobhudelnd, verba, Ter.: alia magnifica pro se et illis dolentia, Sall.: edicta in populum pro Vespasiano magnifica, probrosa adversus Vitellium iecerat, Tac.: subst., māgnifica, ōrum, n. = hochfahrende Reden, Sall. – d) dem Charakter nach = herrlich, glänzend, rühmlich, factum, Nep.: res gestae, Sall.: magnificentissimum decretum, Cic. – magnificum illud etiam, m. folg. ut u. Konj., Cic. de div. 2, 5. – pro magnifico accipiebatur m. folg. Infin., wurde für etwas Großes (eine große Ehre gehalten), Tac. ann. 6, 8. – magnificum (est) m. folg. Infin., largiri honores, Auson. grat. act V. 71. p. 28, 13 Schenkl. – e) der Wirkung nach = herrlich, vorzüglich, v. Heilmitteln, laser magnificum in usu et medicamentis, Plin.: myriophyllon magnifici usus ad vulnera, Plin. – ⇒ Regelm., aber veralteter Compar. magnificior, nach Fest. 154 (a), 28, u. Superl. magnificissimus, Acc. didasc. fr. b. Prisc. 3, 14. Paul. ex Fest. 151, 7.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > magnificus
-
7 Copia
1.cōpĭa, ae, f. [co-ops], abundant power, wealth, riches, abundance (very freq. in all periods and species of composition).I.Of material objects.A.Of possessions, resources, wealth, supplies, riches, prosperity (syn.: divitiae, opes;B.opp. inopia): pro re nitorem et gloriam pro copiā,
Plaut. Aul. 3, 6, 5: divitiarum fructus in copiā est;copiam autem declarat satietas rerum et abundantia,
Cic. Par. 6, 2, 47; Plaut. Cist. 1, 1, 32:copiis rei familiaris locupletes et pecuniosi,
Cic. Rosc. Com. 15, 44:utrum copiane sit agri, vectigalium, pecuniae, an penuria,
id. Inv. 2, 39, 115:frugum,
id. Dom. 7, 17: publicani suas rationes et copias in illam provinciam contulerunt, id. Imp. Pomp. [p. 467] 7, 17:circumfluere omnibus copiis atque in omnium rerum abundantiā vivere,
id. Lael. 15, 52 and 55; id. Deiot. 5, 14; Caes. B. G. 4, 4 fin.; Hor. C. 3, 29, 9:Plenior ut si quos delectet copia justo,
id. S. 1, 1, 57:Si recte frueris non est ut copia major Ab Jove donari possit tibi,
id. Ep. 1, 12, 2; Ov. M. 8, 838:exercitus omnium rerum abundabat copiā,
Caes. B. C. 1, 49:abundans omni copiā rerum est regio,
Liv. 29, 25, 12: bonam copiam ejurare, to abjure property, i. e. to declare one's self exempt through poverty, Cic. Fam. 9, 16, 7.— Poet.:omnis copia narium ( = luxus odorum, Schol.),
Hor. C. 2, 15, 6.—In respect to other objects, fulness, copiousness, multitude, number, abundance:2.meretricum,
Plaut. Bacch. 3, 6, 34:tanta copia venustatum aderat,
id. Poen. 5, 4, 5:quorum (librorum) habeo Antii festivam copiam,
Cic. Att. 2, 6, 1:tanta copia virorum fortium atque innocentium,
id. Imp. Pomp. 10, 27; cf.:tanta doctissimorum hominum,
Sall. H. 1, 1 Dietsch:magna latronum in eā regione,
id. C. 28, 4:tubicinum,
id. J. 93, 8:procorum,
Ov. M. 10, 356:nimborum,
Lucr. 6, 511 et saep.—In milit. lang. copia, and far more freq. in plur. copiae, ārum, men, troops, forces, army.(α).Sing.:(β).omnis armatorum copia,
Cic. Att. 13, 52, 2:eā copiā, quam secum eduxit, se hanc civitatem oppressurum arbitratur,
id. Mur. 37, 78:ex omni copiā eligere aliquos,
Caes. B. G. 1, 48; id. B. C. 1, 45; Pompei. ap. Cic. Att. 8, 12, A, 3; Sall. C. 56, 2 Kritz; 61, 5.—More freq. plur., orig. of a body of troops as made up of smaller bodies; cf. Engi. troops; the forces, troops, etc.:II.armare quam maximas copias,
Sall. J. 13, 1:copias secum adducere,
Ter. Eun. 4, 6, 17; cf.:in angustum oppido nunc meae coguntur copiae,
id. Heaut. 4, 2, 2: cogere copias Brundusium, Cn. Pomp. ap. Cic. Att. 8, 12, A, 3; id. Fam. 3, 3, 2; Caes. B. G. 1, 11; 1, 12; 1, 13; 1, 25; Nep. Them. 2, 4; id. Alcib. 8, 2; Liv. 40, 44, 3 et saep.—Of immaterial objects, fulness, copiousness, multitude, abundance.A.In gen.:B.Quam tibi de quāvis unā re versibus omnis argumentorum sit copia missa per auris,
Lucr. 1, 417:rerum copia verborum copiam gignit,
Cic. de Or. 3, 31, 125; cf.rerum,
Sall. C. 2, 10; Quint. 7, prooem. §1: inventionis,
id. 11, 3, 56:orationis,
id. 4, 2, 117:sermonis,
id. 8, 6, 5:abundare debet orator exemplorum copiā,
id. 12, 4, 1:tanta facultas dicendi vel copia,
Cic. Verr. 1, 4, 10:verborum,
Quint. 1, 8, 8:in dicendo ubertas et copia,
Cic. de Or. 1, 12, 50:dicendi,
id. Red. Sen. 1, 1; id. Top. 18, 67; Quint. 10, 6, 6; and so of fulness in expression, absol., copia, Cic. Brut. 11, 44; id. Fam. 5, 12, 3; Quint. 1, 8, 17:copias eloquentiae ponere in medio,
id. 7, 10, 15:Platonis,
id. 10, 1, 108:Senecae,
id. 12, 10, 11.—Esp., in reference to action, ability, power, might, opportunity, facilities, means of doing a thing.(α).With gen. gerund.:(β).ut mi ejus facias conveniundi copiam,
Plaut. Capt. 3, 5, 90; so,facere,
Ter. Heaut. prol. 29; cf.dare,
id. ib. 28; Verg. A. 1, 520 al.:edundi,
Plaut. Capt. 4, 2, 72:cunctandi,
id. Ep. 1, 2, 58:illius inspectandi,
id. Bacch. 3, 3, 84:societatis amicitiaeque conjungendae,
Sall. J. 83, 1 al. —With inf.:(γ).quibus in otio vel magnifice vel molliter vivere copia erat,
Sall. C. 17, 6; so Cat. 64, 366. —With ut:(δ).cum copiam istam mihi et potestatem facis, ut ego, etc.,
Plaut. Capt. 2, 3, 14; id. Mil. 3, 1, 174; Ter. Heaut. 2, 3, 87 al.—Absol.:2.neque edepol facio: neque, si cupiam, copia est,
Plaut. Aul. 2, 2, 76; id. Trin. 1, 2, 98 al.:ne quam aliam quaerat copiam ac te deserat,
Ter. Heaut. 5, 1, 54; cf. Plaut. Capt. 2, 1, 22.—So pro copiā, according to one's ability, as one is able: volo habere hic aratiunculam pro copiā hic aput vos. Plaut. Truc. 1, 2, 46:pro copiā supplicare Lari familiari,
Cato, R. R. 143, 2:dona pro copiā portantes,
Liv. 26, 11, 9:in vehiculis pro copiā cujusque adornatīs,
Curt. 9, 10, 26.—Esp. with the implication that one can do little: pro eā copiā quae Athenis erat, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 12, 3:pro rei copiā,
Sall. J. 90, 1:ludi funebres additi pro copiā provinciali et castrensi apparatu,
Liv. 28, 21, 10:iudos pro temporis hujus copiā magnifici apparatus fecerunt,
id. 27, 6, 19. —Access to a person, with gen.: quando ejus copia est. Plaut. Trin. 3, 2, 45; cf.:2.obsecrat, ut sibi ejus faciat copiam,
Ter. Phorm. 1, 2, 63.Cōpĭa, ac, f.I.The goddess of abundance, Plaut. Ps. 2, 4, 46:II.bona,
Ov. M. 9, 88:opulenta,
Hor. C. 1, 17, 16; id. C. S. 60 al.—An appellation of the town Lugdunum (Lyons), in Gaul, Inscr. Orell. 194; 2325.—Hence, COPIENSIS,
Inscr. Murat. 753, 3. -
8 copia
1.cōpĭa, ae, f. [co-ops], abundant power, wealth, riches, abundance (very freq. in all periods and species of composition).I.Of material objects.A.Of possessions, resources, wealth, supplies, riches, prosperity (syn.: divitiae, opes;B.opp. inopia): pro re nitorem et gloriam pro copiā,
Plaut. Aul. 3, 6, 5: divitiarum fructus in copiā est;copiam autem declarat satietas rerum et abundantia,
Cic. Par. 6, 2, 47; Plaut. Cist. 1, 1, 32:copiis rei familiaris locupletes et pecuniosi,
Cic. Rosc. Com. 15, 44:utrum copiane sit agri, vectigalium, pecuniae, an penuria,
id. Inv. 2, 39, 115:frugum,
id. Dom. 7, 17: publicani suas rationes et copias in illam provinciam contulerunt, id. Imp. Pomp. [p. 467] 7, 17:circumfluere omnibus copiis atque in omnium rerum abundantiā vivere,
id. Lael. 15, 52 and 55; id. Deiot. 5, 14; Caes. B. G. 4, 4 fin.; Hor. C. 3, 29, 9:Plenior ut si quos delectet copia justo,
id. S. 1, 1, 57:Si recte frueris non est ut copia major Ab Jove donari possit tibi,
id. Ep. 1, 12, 2; Ov. M. 8, 838:exercitus omnium rerum abundabat copiā,
Caes. B. C. 1, 49:abundans omni copiā rerum est regio,
Liv. 29, 25, 12: bonam copiam ejurare, to abjure property, i. e. to declare one's self exempt through poverty, Cic. Fam. 9, 16, 7.— Poet.:omnis copia narium ( = luxus odorum, Schol.),
Hor. C. 2, 15, 6.—In respect to other objects, fulness, copiousness, multitude, number, abundance:2.meretricum,
Plaut. Bacch. 3, 6, 34:tanta copia venustatum aderat,
id. Poen. 5, 4, 5:quorum (librorum) habeo Antii festivam copiam,
Cic. Att. 2, 6, 1:tanta copia virorum fortium atque innocentium,
id. Imp. Pomp. 10, 27; cf.:tanta doctissimorum hominum,
Sall. H. 1, 1 Dietsch:magna latronum in eā regione,
id. C. 28, 4:tubicinum,
id. J. 93, 8:procorum,
Ov. M. 10, 356:nimborum,
Lucr. 6, 511 et saep.—In milit. lang. copia, and far more freq. in plur. copiae, ārum, men, troops, forces, army.(α).Sing.:(β).omnis armatorum copia,
Cic. Att. 13, 52, 2:eā copiā, quam secum eduxit, se hanc civitatem oppressurum arbitratur,
id. Mur. 37, 78:ex omni copiā eligere aliquos,
Caes. B. G. 1, 48; id. B. C. 1, 45; Pompei. ap. Cic. Att. 8, 12, A, 3; Sall. C. 56, 2 Kritz; 61, 5.—More freq. plur., orig. of a body of troops as made up of smaller bodies; cf. Engi. troops; the forces, troops, etc.:II.armare quam maximas copias,
Sall. J. 13, 1:copias secum adducere,
Ter. Eun. 4, 6, 17; cf.:in angustum oppido nunc meae coguntur copiae,
id. Heaut. 4, 2, 2: cogere copias Brundusium, Cn. Pomp. ap. Cic. Att. 8, 12, A, 3; id. Fam. 3, 3, 2; Caes. B. G. 1, 11; 1, 12; 1, 13; 1, 25; Nep. Them. 2, 4; id. Alcib. 8, 2; Liv. 40, 44, 3 et saep.—Of immaterial objects, fulness, copiousness, multitude, abundance.A.In gen.:B.Quam tibi de quāvis unā re versibus omnis argumentorum sit copia missa per auris,
Lucr. 1, 417:rerum copia verborum copiam gignit,
Cic. de Or. 3, 31, 125; cf.rerum,
Sall. C. 2, 10; Quint. 7, prooem. §1: inventionis,
id. 11, 3, 56:orationis,
id. 4, 2, 117:sermonis,
id. 8, 6, 5:abundare debet orator exemplorum copiā,
id. 12, 4, 1:tanta facultas dicendi vel copia,
Cic. Verr. 1, 4, 10:verborum,
Quint. 1, 8, 8:in dicendo ubertas et copia,
Cic. de Or. 1, 12, 50:dicendi,
id. Red. Sen. 1, 1; id. Top. 18, 67; Quint. 10, 6, 6; and so of fulness in expression, absol., copia, Cic. Brut. 11, 44; id. Fam. 5, 12, 3; Quint. 1, 8, 17:copias eloquentiae ponere in medio,
id. 7, 10, 15:Platonis,
id. 10, 1, 108:Senecae,
id. 12, 10, 11.—Esp., in reference to action, ability, power, might, opportunity, facilities, means of doing a thing.(α).With gen. gerund.:(β).ut mi ejus facias conveniundi copiam,
Plaut. Capt. 3, 5, 90; so,facere,
Ter. Heaut. prol. 29; cf.dare,
id. ib. 28; Verg. A. 1, 520 al.:edundi,
Plaut. Capt. 4, 2, 72:cunctandi,
id. Ep. 1, 2, 58:illius inspectandi,
id. Bacch. 3, 3, 84:societatis amicitiaeque conjungendae,
Sall. J. 83, 1 al. —With inf.:(γ).quibus in otio vel magnifice vel molliter vivere copia erat,
Sall. C. 17, 6; so Cat. 64, 366. —With ut:(δ).cum copiam istam mihi et potestatem facis, ut ego, etc.,
Plaut. Capt. 2, 3, 14; id. Mil. 3, 1, 174; Ter. Heaut. 2, 3, 87 al.—Absol.:2.neque edepol facio: neque, si cupiam, copia est,
Plaut. Aul. 2, 2, 76; id. Trin. 1, 2, 98 al.:ne quam aliam quaerat copiam ac te deserat,
Ter. Heaut. 5, 1, 54; cf. Plaut. Capt. 2, 1, 22.—So pro copiā, according to one's ability, as one is able: volo habere hic aratiunculam pro copiā hic aput vos. Plaut. Truc. 1, 2, 46:pro copiā supplicare Lari familiari,
Cato, R. R. 143, 2:dona pro copiā portantes,
Liv. 26, 11, 9:in vehiculis pro copiā cujusque adornatīs,
Curt. 9, 10, 26.—Esp. with the implication that one can do little: pro eā copiā quae Athenis erat, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 12, 3:pro rei copiā,
Sall. J. 90, 1:ludi funebres additi pro copiā provinciali et castrensi apparatu,
Liv. 28, 21, 10:iudos pro temporis hujus copiā magnifici apparatus fecerunt,
id. 27, 6, 19. —Access to a person, with gen.: quando ejus copia est. Plaut. Trin. 3, 2, 45; cf.:2.obsecrat, ut sibi ejus faciat copiam,
Ter. Phorm. 1, 2, 63.Cōpĭa, ac, f.I.The goddess of abundance, Plaut. Ps. 2, 4, 46:II.bona,
Ov. M. 9, 88:opulenta,
Hor. C. 1, 17, 16; id. C. S. 60 al.—An appellation of the town Lugdunum (Lyons), in Gaul, Inscr. Orell. 194; 2325.—Hence, COPIENSIS,
Inscr. Murat. 753, 3. -
9 magnificus
magnĭfĭcus, a, um, adj. ( comp. magnificentior; sup. magnificentissimus; v. in the foll.; old form of comp. magnificior, acc. to Fest. p. 154 Müll., and sup. magnificissimus, acc. to Fest. p. 151; so in the adv. magnificissime, Att. ap. Prisc. p. 603 P.) [magnus-facio], great in deeds or in sentiment, noble, distinguished, eminent, august, great in soul, high-minded (cf. splendidus).I.Lit.A.In a good sense (class.):B.vir factis magnificus,
Liv. 1, 10:Rhodiorum civitas magna atque magnifica,
great, glorious, Sall. C. 51:animus excelsus magnificusque,
Cic. Off. 1, 23, 79:cives in suppliciis deorum magnifici, domi parci,
magnificent, splendid, grand, fond of splendor, Sall. C. 9:elegans, non magnificus,
fond of show, Nep. Att. 13; Suet. Ner. 30:magnificus in publicum,
Plin. Pan. 51, 3; Vell. 2, 130.—In a bad sense, bragging, boastful (ante-class.):II.cum magnifico milite, urbis verbis qui inermus capit,
Plaut. Bacch. 4, 9, 42; id. As. 2, 2, 84.—Transf., of inanim. and abstr. things, splendid, rich, fine, costly, sumptuous, magnificent, etc. (class.):magnificae villae,
Cic. Leg. 2, 1, 2:oppidum,
Plin. 6, 19, 22, § 67:apparatus,
Cic. Off. 1, 8, 25:ornatus,
id. Verr. 2, 1, 22, § 58:funera,
Caes. B. G. 6, 18:funus,
Curt. 4, 8, 8:venationes,
Cic. Fam. 7, 1, 3:nomen,
Tac. H. 4, 15:res gestae,
Liv. 26, 2, 1.—Of speech, of high strain, lofly, sublime:genus dicendi magnificum atque praeclarum,
Cic. de Or. 2, 21, 89:oratio,
Plin. 35, 4, 9, § 26; cf. in the comp.:magnificentius dicendi genus et ornatius,
Cic. Brut. 32, 123.—In a bad sense, boastful, bragging:verba,
Ter. Eun. 4, 6, 3:litterae,
Suet. Calig. 44.— Sup.:Crassus magnificentissimā aedilitate functus,
Cic. Off. 2, 16.—Of medicaments, valuable, useful, admirable, Plin. 19, 3, 15, § 38.—Hence, adv., in two forms: magnĭfĭcē and (postAug.) magnĭfĭcenter, nobly, magnificently, generously, grandly, sumptuously, richly, splendidly, excellently:magnifice conscreabor,
Plaut. Pers. 2, 5, 7:cesso magnifice patriceque,
id. Cas. 3, 6, 7:magnifice laudare,
Cic. Brut. 73, 254:ornare convivium,
id. Quint. 30, 93:comparare convivi um,
id. Verr. 2, 1, 26, § 65:vivere,
id. Off. 1, 26, 65:vincere,
splendidly, gloriously, id. Cat. 2, 1, 1:radicula ex melle prodest magnifice ad tussim,
admirably, excellently, Plin. 24, 11, 58, § 96; 30, 14, 47, § 139.—In a bad sense, pompously, proudly, haughtily, boastfully: se jactare. Auct. Her. 4, 21, 29:incedere,
Liv. 2, 6.—In the form magnificenter:oppidum magnificenter aedificatum et eleganter,
Vitr. 1, 6.— Comp.:magnificentius et dicere et sentire,
grandly, loftily, Cic. Or. 34, 119.— Sup.:consulatum magnificentissime gerere,
Cic. Fam. 4, 7, 2:gloriosissime et magnificentissime aliquid conficere,
id. Att. 14, 4, 2: jactare se, 2, 21, 3.
Перевод: с латинского на все языки
со всех языков на латинский- Со всех языков на:
- Латинский
- С латинского на:
- Все языки
- Английский
- Немецкий